İlk olarak kansere neden olan dış etkenlerden bahsedecek olursak,0 Güneş gibi günlük hayatımızda sürekli maruz kaldığımız zararlı ışınlar da kansere neden olabilir. Güneşte bulunan zararlı ultraviyole ışınlar, kanserojen ışınlardır dolayısıyla cilt kanserine en çok neden olabilecek etkenlerden birisi güneştir. Her ne kadar güneş bizim hayatımızın bir gerçeği olsa da sigara ve aşırı alkol tüketimi bir tercihtir. Sigarada bulunan nikotin vücuda her girişinde beyinde bulunan nikotin reseptörlerini uyarır ve dopamin salınımı artırır. Dopamin ise bağımlılığa etkisi olan önemli bir sinirler arası ileti maddesidir. Alkol, beynimizde bulunan doğal kimyasal GABA’yı etkin hale getirir. GABA beynimizdeki engelleyici bir maddedir yani beynin işlevlerini yavaşlatır. GABA kimyasalı ile alkol arasındaki bu bağıntıyla birlikte dopamin seviyesi artar. Bu nedenle aşırı kullanım bir süre sonra toleransımızı artırır ve alkol alınınca sigara içme isteğini de beraberinde getirir. Bu ikilinin birlikte kullanımının artmasıyla birlikte yassı hücreli ağız içi kanseri, gırtlak kanseri, karaciğer, pankreas gibi kanser çeşitlerinin gelişimini artırdığı bir gerçektir. Bir diğer dış etken ise radyasyon ve aşırı dozda röntgen ışınlarına maruz kalmaktır.
Peki kontrol edebildiklerimizin yanı sıra güneş gibi hayatın gerçeklerinden olan başka dış etkenler var mı? Hava kirliliği buna verilebilecek en iyi örnektir. Hava kirliliği; taşıt egzozları, enerji santralleri, kimyasal madde salınımları nedenleriyle her geçen gün artıyor. IARC’a göre, dünya genelinde her yıl akciğer kanseri nedeniyle 223.000 ölüm, hava kirliliğinden kaynaklanıyor. Hatta Dr. Kurt Straif, “dışarıdaki hava kirliliği, genel sağlık açısından tehlike oluşturmasının yanı sıra kansere bağlı ölümlerin de başta gelen çevresel nedenini oluşturuyor.” diyor.
Kanserin Oluşumu
Bir diğer konumuz olan kanserin oluşum aşamaları ise yazımızın en ilginç alt başlıklarından birisi. Kanser türlerinin hepsi vücudumuzdaki sağlıklı hücrelerin durmadan bölünmesi ve yaşlı hücrelerin ölmemesiyle ortaya çıkar. Kanser hücreleri birikerek tümörleri oluşturur. Oluşan kanser hücreleri tümörlerden ayrılabilir ve vücudun başka bir bölgesine kan ve lenf dolaşım aracılığıyla taşınabilir. Kanser oluşumundaki bölünme evresi ise kendi içinde üçe ayrılır. Bunlar sırasıyla; hiperplazi, dizplazi ve kanser dokusunun oluşumudur. Hiperplazi evresi aslında hücrenin yapısında bir değişiklik meydana gelmeden kontrolsüz bölünmesidir. İkinci evre olan dizplazi evresi ise hücrelerin bozunmaya başladığı evredir. Bu evre aynı zamanda tümör ve doku kitlelerinin oluştuğu ilk andır. Üçüncü evre de ise kanser dokusu oluşmuştur ve hücreler bölünmeye devam eder. Böylelikle kitle büyür, kötü huylu tümörler ise uzak dokulara ve organlara yayılma yeteneğini bu evrede kazanır.
Kanserin Tedavisi
Kanser oluşumu hakkında edindiğimiz bilgilerin yanında bir de kanserin tedavisi hakkında birkaç bilgi vermek gerekirse: kanser tedavisi aslında kanser dokusunu yani tümörü sağlıklı bir biçimde hastanın vücudundan uzaklaştırmaktır. Buna en iyi örnek ise ameliyattır. Bir diğer sık kullanılan terapi yöntemi ise radyoterapidir. Radyoterapi, kanserli hücreleri iyonlaştırıcı ışınlara maruz bırakarak öldürmektir. İlaç ile tedavi yani kemoterapi uygulaması da mevcuttur. Kanser hücreleri sitotoksik ilaçlar ile öldürülür. İlaçlar kapsül şeklinde, serum şeklinde, tümör üstüne doğrudan olacak şekilde veya tümöre giden damar yollarına da uygulanabilir. Kanser ne yazık ki her zaman tedavi edilemez. Bu gibi durumlarda, hastalığın kontrol altına alınması da bir diğer seçenektir. Tedavi yöntemleri her geçen gün yapılan çalışmalar ile yeni bir umut olarak artmaya devam ediyor.
Bu yazımızda bahsettiğimiz konu kanserin oluşumu, nedenleri ve tedavisiydi. Umarım sizlerin bu konuda olan merakınızı biraz olsun giderebilmiş ve okurken keyifli vakit geçirmenizi sağlayabilmişizdir. İnsanlık umudunu yitirmediği sürece yeni tedavi yöntemleri ve ilaçlarla kanseri daha kısa sürede, acısız yenebileceğimiz günler çok yakında!
